Śmierć
 
Zofia Jabłońska [-Erdmannowa]

Starość

Śród rumowiska tego, co się nie odstanie,
Skąd droga tylko na dół - ściana wiedzie w górę -
U stóp szczytowych grani staw się rozlał, w który
Dawno był już, przed laty, padł ostatni kamień.

Tu, gdzie go już nie wzruszy szumnych siklaw bicie,
Bez dopływu, zastygły, ssąc nadenne piargi,
Słucha we dnie i w nocy, jak w pustce bezwargiej
Srebrnej strugi szczeliną uchodzi zeń życie.

A kiedy mgły plugawe, dżdże i siąpawice
Obłapią żebra skalne płetwami obiema,
Pociemniałą ze grozy spogląda źrenicą
W lice prawdy - w grań taką, na którą dróg nie ma.


Żabie Plesa
fot. Mustang
Żabie Plesa

 
 
 
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891-1945)

Zabity w górach

Trawo, trawo zielona! szumiąca kołysko!
Żeby wzlecieć w obłoki, trzeba upaść nisko!
trzeba wspiąć się z mozołem na najwyższą turnię,
odpaść od niej i kozła wywinąć poczwórnie!

Trawo, trawo zielona! Wspólne mamy sprawy!
Tylko umarli wiedzą, o czym myślą trawy!
co szepcze kość do kości, która obok leży?
"Ach jak słodko jest leżeć! Ach jak słodko nie żyć!"



 
Widmo Brockenu

Ostatnia perć

Gdy wejdę na ostatnią perć
jak strzelił prosto w niebo
po swą honorną pójdę śmierć
nie pytaj mnie dlaczego...

Zmurszałej duszy chce się wyć
i z ciała się wydostać
na Wielkiej Grani czekan wbić
na wieczność tam pozostać

Wśród głazów, skał, ponurych chmur
Widmo się snuje krwawe
ostatnia perć do serca gór!
a kości milczą w trawie...
Widmo Brockenu
Widmo Brockenu na Krzyżnem
fot. Pacyfka



Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891-1945)

 Zeszłoroczne śniegi

Gdzie zeszłoroczne śniegi? Niebieskie? Różowe?
na szczytach, het! na turniach pod nieba ołowiem,
w szczelinach, w skalnych ranach, piargami pokrytych,
leżą kamienne, szare jak grobowe płyty.

Wiatr nad nimi przepływa, przechylajac głowę,
siwą z chmur peleryną miotając po niebie.
Gdzie zeszłoroczne śniegi? Niebieskie? Różowe?
Śmierć ich strzeże jak skarbu w niedostępnym żlebie.... 



 
 
 
Roman Kołoniecki (1906 - 1978)

Kosodrzewina

Wilgotne, szorstkie pióra kosmatej zieleni
moją ścieżkę samotną twardym grodzą wałem.
Szczyt, jak piorun czerwony z dna czerwonych źrenic,
piersią z kosodrzewiny drapieżnej wyrwałem.

Idź tędy, prosta drogo, po napiętej linie,
choć ziemia się tu chwieje o niebo oparta.
Cmentarz czarnych szkieletów śpi w czarnej szczelinie:
każdy krok wart jest śmierci, a śmierć męstwa warta.

Wiatr potrząsa klingami szmaragdowych noży
w przepaści... - Teraz ręce z ostrzem spleść, zakrwawić -
a potem na dno lecieć, na wznak się położyć,
ciało przykryć gałęźmi - i tak już zostawić.

 



"Wilgotne, szorstkie pióra kosmatej zieleni
moją ścieżkę samotną twardym grodzą wałem..."

Kosodrzewina  na Kępie
fot. Pacyfka

Kosówki
 
 
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891-1945)

Góry

Jak ciche są te góry, gdy leżą pod śniegiem,
zaszyte w biały całun kosówkowym  ściegiem!
Choć nieżywe na pozór, są tylko w letargu.
Czasem wstrząsną się, z piersi zrzucą stosy piargów
i przeciągną się we śnie.
                                                Wówczas jak garść liści
spadają z nich najlepsi, najpierwsi turyści...
Towarzysze ich potem zaszywają w płótno
i niosą ku nizinom ścieżką bladą, smutną...



 
 
Wiesław Stanisławski (1909-1933)

XXX

Skała ucieka spod mych stóp!
Lecz nie wzywałem pomocy...
Alem tu dzisiaj przyszedł w nocy,
Gdzie leży mój skrawiony trup.

Tyś świadkiem mym - nie płakałem,
Nie całowałem martwych warg,
Anim nie tulił swoich bark,
Krwi swej do ręki nie brałem.

Alem wszedł w zerwy twoich skał
I wydostałem się na szczyt.
Tam stałem długo szczęścia syt,
Wiatr mnie poranku w wieczność zwiał.

Tabliczka na Cmentarzu Symbolicznym Ofiar Tatr
Wiatr mnie poranku w wieczność zwiał...

Tabliczka poety na Cmentarzu Symbolicznym Ofiar Tatr
fot. Pacyfka

 
Jan Długosz (1929-1962)

Za późno...

To tylko błysk,
To tylko szmer,
To tylko ćwierć sekundy!
A już krzyk
I haka dźwięk,
Koniec ostatniej rundy.
Myśl? na nic.
Myśl? po co?
Za późno.
Szkoda, że
Promień zgasł.
A potem już ciemność...
Może blask...
Czy tak?

Jan Długosz, taternik-alpinista, zginął w Tatrach
JAN DŁUGOSZ
TATRENIK - ALPINISTA
ZGINĄŁ W TATRACH
fot. Pacyfka
Jan Huszcza (1917-1986)

Taternik

Mówimy z przyzwyczajenia
że on szczyt zdobywa

Podczas gdy
zawieszony między szczytem
a skalną półką
dla paru stóp
on
zdobywa
samego siebie
Popłoch swojej wyobraźni
kruchość swojego ciała
ubogą chwytność
rąk i nóg

Zdarza się
że zdobywa wszystko w sobie
na zawsze

Wtedy krzyżyk w czarnej ramce
w gazecie
wtedy dzwon żałobny
w zbytecznym dla niego powietrzu

I żadnego echa w górach 




Mięguszowieckie
"I żadnego echa w górach..."
Fot. Pacyfka

 
 
Przeczytaj też
 Julian Przyboś, Z Tatr (Pamięci taterniczki, która zginęła na Zamarłej Turni)
Teresa Harsdorf - Bromowiczowa, Trzy wiersze o człowieku i o skale [Wiesz, co to jest śmierć?]

 
Sabina Raciążkówna

Pokój zabitym w górach

Kiedy srebrnym osnute popiołem
Góry śnieżną zepchnęły lawinę,
Czyjeś serce jęknęło w dolinie
I skurcz przeczuć na usta padł sine.

Ręce Twoje - niby skrzydeł dwoje!
W górze - gwiazdy i gwiazdy się tłoczą!...
W śmierci Twojej - świętego tak wiele.
Pokój zamkniętym oczom.



 
 
Jarosław Iwaszkiewicz 1894-1980

Pomnik Karłowicza

Ten głaz, ta swastyka,
to pomnik muzyka.

Tu dolina kwitnąca
Zzieleniała.

Tu dusza śpiewająca
Uleciała.



 
 
 
Stanisław Nędza-Kubiniec (1897-1976)

Psalm o świętych góralskich

(fragment)

(...)
ludzie giną za koleją,
śmierć porywa ich zdradziecka,
z Tatr jest prosta perć do nieba,
czy tak trzeba - czy nie trzeba,
to pytanie wam zostawiam,
coście żywi...
                       i z rezerwą
wskażę cmentarz pod Osterwą.
(...)
Lot urwanej liny w skale
nie opisze pióro żadne.
Nie napisze, nie nakreśli,
głos modlitwy cicho szepcze,
a miejże ich w swej opiece,
wiekuiście, Synu Cieśli. 

Cmentarz Symboliczny Ofiar Tatr pod Osterwą
...a miejże ich w swej opiece,
wiekuiście, Synu Cieśli.
Krzyże na Cmentarzu Symbolicznym Ofiar Tatr pod Osterwą
fot. Pacyfka


Tatry wzywają | Morskie Oko | Wędrówka przez Siklawę, Zawrat, Rysy i Gerlach | Gerlach, Rysy, Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem | Dolina Gąsienicowa | Dolina Pięciu Stawów Polskich | Zawrat | Tatry Zachodnie | Giewont | Ciemne Smreczyny | Dolina Jaworowa | Dolina Mięguszowiecka | Hruby Wierch | Szczyty | Przepaście | Stawy | Drzewa | Pory roku | Szczęście | Wspinaczka | Zamarła Turnia | Śmierć | Smutek | Nic ponad Tatrami  
Strona główna | Spis treści | Spis autorów i tytułów | Bibliografia